بندر شهید رجایی شاهراه تجاری با کمترین نقش در واردات کالاهای اساسی
به گزارش بتن آنلاین، با وجود جایگاه راهبردی، سهم بندر شهید رجایی در واردات کالاهای اساسی سالیانه حدود 8 درصد است و عمده بار این کالاها بصورت فله ای از بندر امام خمینی با سهم بیشتر از 58 درصدی وارد می شود.
به گزارش بتن آنلاین به نقل از مهر، بندر «شهید رجایی» واقع در بندرعباس، به عنوان بزرگ ترین و پیشرفته ترین بندر تجاری ایران، نقشی حیاتی در واردات و صادرات کالاهای کشور ایفا می کند. باتوجه به موقعیت راهبردی این بندر در نزدیکی تنگه هرمز و اتصال به شبکه های حمل و نقل ریلی و جاده ای، هرگونه اختلال در عملکرد آن می تواند تأثیرات گسترده ای بر زنجیره تامین کشور داشته باشد.
اتصال مستقیم به شبکه ریلی و جاده ای کشور، نزدیکی به تنگه هرمز و ظرفیت بالای ترانزیتی، بندر شهید رجایی را به شاهراه حیاتی تجارت منطقه ای و بین المللی جمهوری اسلامی ایران مبدل کرده است. این بندر، با داشتن اسکله های تخصصی و تجهیزات پیشرفته، از اصلی ترین نقاط راهبردی در سیاستهای کلان اقتصادی و توسعه ای کشور به شمار می آید.
همان طور که گفته شد، بندر شهید رجایی به عنوان بزرگ ترین و پیشرفته ترین بندر تجاری ایران، سهم قابل توجهی در ترانزیت کالاهای کشور دارد. با بالاتر از ۵۳ درصد از عملیات تخلیه و بارگیری کالا در بنادر کشور، این بندر نقشی کلیدی در تجارت خارجی ایران ایفا می کند. با این وجود، بررسی آمارهای رسمی نشان میدهد که سهم بندر شهید رجایی در واردات کالاهای اساسی بسیار اندک است.
این تناقض میان جایگاه راهبردی این بندر و سهم پایین آن در تامین کالاهای اساسی، موضوعی است که در ساعاتی بعد از وقوع حادثه انفجار در محل دپوی کانتینرهای این بندر به بحثی داغ در رسانه ها و رسانه های اجتماعی تبدیل گشته است.
روز شنبه، ۶ اردیبهشت ۱۴۰۴ این بندر مهم شاهد وقوع انفجاری مهیب بود که به جان باختن و مصدومیت صدها نفر انجامید. این حادثه حوالی ظهر در محدوده کانتینری بندر شهید رجایی رخ داد و گزارش های میدانی در محل دپوی کانتینرهای محل انفجار گزارشی بر اساس وجود کانتینرهای حاوی کالاهای اساسی ارائه نشده؛ چونکه عمده کالاهای اساسی بصورت فله ای وارد کشور می شود و محوطه بندری سینا نیز عمدتا به کالاهای کانتینری اختصاص داشته است.
با توجه به نقش کلیدی بندر شهید رجایی در زنجیره تامین کالا، نگرانی هایی درباب تبعات اقتصادی حادثه بوجود آمده است. اختلال احتمالی در روند صادرات و واردات، افزایش هزینه های لجستیکی، کند شدن زنجیره تامین صنایع داخلی و کاهش ظرفیت ترانزیتی کشور همچون نتایج محتمل این حادثه عنوان شده است.
سهم ۸ درصدی واردات کالاهای اساسی از بندر شهید رجایی
اما نکته قابل توجه اینجاست که بر اساس گزارش و بررسی های گمرک جمهوری اسلامی ایران، سهم بندر شهید رجایی از کل واردات کالاهای اساسی تنها ۸ درصد است. برای اینکه بالاتر از ۵۸ درصد از واردات کالاهای اساسی به کشور بوسیله بندر امام خمینی (ره) به انجام می رسد.
بر اساس این گزارش، در سال قبل بالاتر از ۲۵ میلیون و ۳۵۴ هزار تن انواع کالاهای اساسی وارد کشور شد که تنها ۲ میلیون تن به گمرک شهید رجایی اختصاص داشته است.
بندر امام خمینی، بندر اصلی واردات کالاهای اساسی است
در راستای بررسی پروسه کالای اساسی کشور باتوجه به حادثه انفجار بندرعباس، عباس حاج ابراهیمی کارشناس ارشد حمل و نقل دریایی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: کالاهای اساسی که به عنوان کالاهای مصرفی مردم وارد می شود، عمدتا بصورت فله وارد بنادر می شوند و بندر امام خمینی به عنوان بندر اصلی برای واردات کالاهای فله ای شناخته می شود. بندر شهید رجایی و بندر شهید باهنر حدودا یک سوم سهم در واردات کالاهای اساسی دارند.
وی با بیان اینکه سهم بندر شهید رجایی در واردات کالاهای اساسی حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد است، اظهار داشت: بیشتر کالاهای اساسی از بندر امام خمینی وارد می شود. تعدادی از کالاهای اساسی بصورت مواد اولیه یا کالاهای نیمه تمام وارد می شوند که بوسیله کانتینرها وارد بنادر می شوند. این نوع کالاها به طور معمول نیاز به فرآوری دارند و ممکنست از بندر شهید رجایی وارد شوند.
توقف بندر شهید رجایی؛ زنگ خطر برای افزایش قیمت غائی کالاها
حاج ابراهیمی بیان کرد: نمی توان اظهار داشت که تمام کالاهای اساسی بصورت فله وارد کشور می شوند. تعدادی از این کالاها، مانند کنسروها یا مواد اولیه بسته بندی، بوسیله کانتینر وارد می شوند که نیاز به فرآیندهایی دارند. نباید تصور کرد که حالا اگر کانتینرها مبتلا به اختلال شدند، مشکلی نیست. درحالیکه کالای تجاری هستند و طی ماه های آتی تأثیر خودرا در بازار نشان می دهند.
الزام تشکیل ستاد بحران لجستیک؛ گام روبه جلو زمان مقابل تجارت ایران
کارشناس حمل و نقل دریایی اضافه کرد: آن چه که لازم است این است که گمرک و بندر باید بطور اورژانسی طی مدت ۱۰ تا ۳۰ روز آینده اقدامات لازم را برای از سرگیری کارهای خود انجام دهند. تا یک ستاد بحران لجستیک در بنادر و گمرکات ایجاد شود که دارای اختیارات ویژه برای مدیریت بحران باشد. این ستاد باید بدون نیاز به بروکراسی های پیچیده اداری، اقدامات لازم را انجام دهد. در غیر این صورت، توقف فعالیت بنادر و گمرک و عدم ورود کشتی های روی آب به بنادر می تواند میلیاردها دلار خسارت به همراه داشته باشد.
تغییر مسیر کشتی های ایران به بنادر خارجی؛ سبب خسارت خواهد شد
وی اضافه کرد: کشتی ها ممکنست مجبور شوند که خط سیر خودرا تغییر دهند و کالاها به بنادر دیگر مانند «جبل علی» منتقل شوند که این امر هزینه های اضافی برای صاحب کالا، همچون هزینه های انبارداری و حمل و نقل، به همراه خواهد داشت. همین طور این بحران علاوه بر خسارت های مالی به تجهیزات بندری و ترمینال های کانتینری، که تعدادی از آنها بسیار گرانقیمت هستند، خصوصاً برای کارگران و کارشناسان متخصص، این حادثه می تواند جراحات جدی به همراه داشته باشد که ارزش گذاری بر آن نا ممکن است.
این مسئول اظهار داشت: تصوراتی مانند این که می توانیم از بنادر برای نگه داری و حمل هرگونه کالایی استفاده نمائیم، ناصحیح است. کالاهای خطرناک بطور معمول باید در محلهای ویژه نگهداری شوند، اما شدت انفجار و حریق ناشی از تعدادی از این کالاها می تواند تأثیر گسترده ای بر سایر کالاها داشته باشد.
وی اشاره کرد: باید توجه داشت که هرگونه سهل انگاری در نگهداری این کالاها می تواند موجب بروز حوادث جدی شود. این بحران بطور واضح نشان میدهد که باید عملیات لجستیک و سوخت رسانی بندری برای کالاهای مختلف که ممکنست خطراتی مانند انفجار، حریق و تخریب به همراه داشته باشند، بدین سبب باید با دقت بیشتری مدیریت شود.
وی اظهار داشت: تغییر مسیر کشتی ها، تغییر مسیر حمل و نقل، جابجایی کالاها یا استفاده از بنادر کشورهای منطقه، هزینه های تمام شده محصولات و کالاها را افزایش خواهد داد و در ماه های آتی شاهد افت شدید اقتصادی خواهیم بود. حتی طی همین چند روز گذشته، از روز گذشته تا امروز، افزایش نرخ ارز و طلا را شاهد بودیم که بطور قطع طی ماه های آتی اثرات بسیار شگرفی بر اقتصاد کشور خواهد گذاشت.
حاج ابراهیمی بیان کرد: درباب واردات کالاهای اساسی باید گفت اگر این کالاها بصورت فله باشند، حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد آنها گرفتار مشکل خواهند شد، چونکه به طور معمول بارهای فله ای به بندر امام خمینی وارد می شوند و تنها بخش کمی به بندر چابهار و سایر بنادر مانند بوشهر اختصاص دارد. بندر امام خمینی عمده ترین بندر کشور در واردات انواع غلات، کود، فسفات و دیگر کالاهای فله ای با ظرفیت کشتی های ۲۱ هزار تا ۵۰ هزار تنی است.
وی اضافه کرد: سهم عمده بندر شهید رجایی در حمل کانتینر و کالاهای تجاری است و توقف فعالیت آن در بین مدت و طولانی مدت تأثیر خودرا بر تمام کالاها خواهد گذاشت. امیدوار هستم ایمنی و برنامه ریزی برای لجستیک بندری و مدیریت بحران به شکلی باشد که در آینده خسارات به حداقل برسد. گرچه وقوع چنین حوادثی نا ممکن نیست، اما می توان با رعایت استانداردها لطمه ها را کاست.
این کارشناس حمل و نقل دریایی تصریح کرد: با توجه به این که دو روز از وقوع حادثه گذشته، هنوز آمار دقیقی از میزان خسارت تجهیزات، انبارها و ماشین آلات اعلام نشده، اما تصاویر موجود نشان میدهد که بخش زیادی از ساختمان های اداری گرفتار لطمه شده اند. از نظر سازه های فیزیکی نیز، ترمینال های کانتینری خصوصاً چند ترمینال مشخص، حدودا تخریب شده یا به تعمیرات اساسی نیاز دارند.
وی اظهار داشت: هرچند آمار هنوز آمار دقیقی از میزان خسارت ها اعلام نشده، اما برمبنای مشاهدات اولیه، صدها تا حدود هزاران دستگاه وسیله نقلیه شامل کامیون های سنگین، کشنده ها و جرثقیل ها گرفتار خسارت شده اند که بازگرداندن آنها به چرخه اقتصادی ممکنست ماه ها زمان ببرد. حتی برخی تجهیزات که قیمت های چند میلیون دلاری دارند، ممکنست برای مدت یک الی دوساله از مدار استفاده بیرون بروند.
حاج ابراهیمی بیان کرد: بندر شهید رجایی نسبت به سایر بنادر دقیق و با برنامه ریزی بیشتری فعالیت خودرا انجام می دهد، اما ممکنست در بعضی از بخش ها، کم کاری صورت گیرد و به سایر بخش ها اثر بگذارد.
تأثیر منفی ۳۰ درصدی بر اقتصادی فعالیت بندری و گمرکی
وی اشاره کرد: سیستم کار بنادر به شکلی نیست که بطور کامل تعطیل شوند، چونکه کارهای مختلفی در بنادر به انجام می رسد. با وجود این، بخش های مهم اقتصادی که بر اقتصاد کشور تأثیر مستقیم دارند، بطور قطع تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. با اطلاعات محدودی که طی ۲ روز اخیر به دست آمده، پیش بینی می شود که حداقل بین ۱۰ تا ۳۰ روز آینده تأثیرات منفی اقتصادی بر گردش کالا، جابجایی کامیون ها، واگن ها، کشتی ها و پروسه ورود و خروج کالا خواهد گذاشت.
این کارشناس حمل و نقل دریایی در آخر اظهار داشت: میزان دقیق خسارات بستگی به اطلاعات تکمیلی و آمار رسمی دارد که انتظار می رود سازمان های مسئول هرچه سریع تر اطلاع رسانی کنند.
بندر امام خمینی صدرنشین واردات کالاهای اساسی
به گزارش بتن آنلاین به نقل از مهر، بر اساس گزارش های رسمی سازمان بنادر و دریانوردی، در سال ۱۴۰۲، کل حجم کالاهای ترانزیت شده از بنادر ایران حدود ۱۵۸ میلیون تن بوده که از این مقدار، ۲۴ میلیون تن به کالاهای اساسی اختصاص داشته است. سهم بندر شهید رجایی از این ۲۴ میلیون تن، تنها ۹۸۸ هزار تن برآورد شده که معادل تنها ۴ درصد از کل واردات کالاهای اساسی کشور است.
بر اساس این گزارش، عمده کالاهای اساسی بوسیله بنادری دیگر مانند بندر امام خمینی با سهم ۵۷ درصدی و بندر امیرآباد با سهم ۱۳ درصدی وارد کشور می شوند. باتوجه به آمارهای ارائه شده، ادعای «سهم اندک بندر شهید رجایی در واردات کالاهای اساسی» درست است، برای اینکه باوجود نقش بالاتر از ۵۰ درصدی این بندر در ترانزیت کالاهای کشور، سهم آن در واردات کالاهای اساسی کمتر از ۵ درصد است.
لازم به ذکر است، موضوعات ذکر شده نشان میدهد که بندر شهید رجایی، بااینکه شاهرگ حیاتی تجارت دریایی ایران است، اما نقش کلیدی در تامین کالاهای اساسی کشور ندارد.
سهم واردات کالاهای اساسی در بنادر کشور (۱۴۰۲) بدین شرح است؛ اسم بندر ظرفیت (میلیون تن) سهم (درصد) امام خمینی ۱۳.۸ ۵۷ امیرآباد ۳.۱ ۱۳ لنگه ۱.۵ ۶ انزلی ۱.۲ ۵ نوشهر ۱.۰ ۴ شهید رجایی ۰.۹۸ ۴ سایر بنادر ۲.۴ ۱۰
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب