حقیقت بومی سازی کاتالیست در ایران
به گزارش بتن آنلاین، در حالیکه ایران ادعای بومی سازی ۹۷ درصدی کاتالیست ها را مطرح کرده، آمارهای رسمی نشان داده است که همچنان وابستگی قابل توجهی به واردات این محصولات وجود دارد. آیا صنعت کاتالیست ایران واقعا به خودکفایی رسیده یا هنوز چالش های بزرگی در این راه باقیمانده است؟ بررسی ها نشان داده است که نبود شفافیت در عملکرد کاتالیست های داخلی، یکی از حلقه های مفقوده این ادعا است.
به گزارش بتن آنلاین به نقل از ایسنا، گروه کاتالیست یکی از شرکتهای دانش بنیان تولید کننده کاتالیست گزارشی از وضعیت این محصولات استراتژیک صنعتی تهیه کردند که در آن به تشریح وضعیت بومی سازی کاتالیست پرداخته شده است. در این گزارش آمده است که صنعت کاتالیست و جاذب های صنعتی در ایران طی سالهای اخیر به یکی از حوزه های راهبردی در صنایع پالایش، پتروشیمی و محیط زیست تبدیل گشته است. با این وجود، ادعای بومی سازی ۹۷ درصدی کاتالیست ها که از جانب شرکت ملی صنایع پتروشیمی مطرح شده، با چالش هایی در تأییدپذیری مواجه می باشد.
واردات همچنان ادامه دارد
طبق آمار گمرک ایران، در سال ۱۴۰۲ حدود ۳۹ میلیون دلار کاتالیست وارد کشور شده است که ۳۰ تا ۴۰ درصد از نیاز داخلی را تأمین می کند. این رقم در سالهای گذشته هم بالا بوده؛ به صورتی که در سال ۱۴۰۱ معادل ۴۰ میلیون دلار و در سال ۱۴۰۰ حدود ۵۳ میلیون دلار واردات کاتالیست ثبت شده است. این آمار نشان داده است که ایران همچنان وابستگی قابل توجهی به واردات کاتالیست دارد.
فهرستی از تولید داخلی، اما بدون کارنامه عملیاتی
انجمن تولیدکنندگان جاذب و کاتالیست ایران لیستی از ۱۱۴ نوع کاتالیست و جاذب تولید داخل منتشر نموده است. با این وجود، هنوز هیچ گزارشی از میزان استفاده واقعی این کاتالیست ها در مجتمع های صنعتی، عملکرد عملیاتی آنها و جایگزینی شان با نمونه های خارجی عرضه نشده است.
ازاین رو سؤالات کلیدی که در این حوزه مطرح می شود عبارتند از:
* این ۱۱۴ نوع کاتالیست داخلی در چه مجتمع هایی، با چه میزان استفاده و در چه شرایط عملیاتی مورد بهره برداری قرار گرفته اند؟
* چند درصد از واحدهای صنعتی ایران در حوزه هایی مانند متانول، آمونیاک و فرآورده های پالایشی کاملا با کاتالیست های ایرانی فعالیت می کنند؟
* آیا خودکفایی ۹۷ درصدی با حقیقت های موجود همخوانی دارد؟
چالش های تولید کاتالیست در ایران
صنعت کاتالیست ایران با چالش هایی در حوزه های فنی، اقتصادی و رقابتی مواجه می باشد. بعضی از این چالش ها عبارتند از:
* محدودیت در تولید کاتالیست های پیشرفته مانند پلیمریزاسیون، ایزومریزاسیون و هیدروکراکینگ
* وابستگی به فلزات گرانبها مانند پلاتین، پالادیوم، رنیوم و مولیبدن
* عدم اعتماد بعضی از مجتمع های صنعتی به کاتالیست های داخلی
* رقابت شدید با برندهای بین المللی نظیر BASF، Albemarle، Axens و Clariant
راهکارهای پیشنهادی برای توسعه صنعت کاتالیست
برای حرکت واقعی بسمت خودکفایی، ضروریست که اطلاعات دقیق تری از عملکرد کاتالیست های داخلی منتشر شود. بعضی از اقدامات کلیدی در این حوزه شامل موارد زیر است:
۱. ایجاد پایگاه داده ملی عملکرد کاتالیست های ایرانی که شامل اطلاعاتی مانند نوع مجتمع صنعتی، میزان مصرف، شرایط عملیاتی و بازه زمانی بهره برداری باشد.
۲. افزایش سرمایه گذاری در پژوهش و توسعه (R&D) به منظور بهبود کیفیت و افزایش طول عمر کاتالیست های داخلی.
۳. کاهش وابستگی به واردات مواد اولیه خاص از راه تولید بومی.
۴. دریافت گواهینامه های بین المللی برای تسهیل صادرات و افزایش رقابت پذیری.
بر این اساس عبارت خودکفایی ۹۷ درصدی کاتالیست های مصرفی در ایران بدون عرضه مستندات شفاف، قابل تأیید نیست. همچنان بخش قابل توجهی از نیاز کشور از راه واردات تأمین می شود و داده های دقیقی در رابطه با میزان استفاده از کاتالیست های داخلی در صنایع مختلف منتشر نشده است.
انتشار اطلاعات شفاف و مستند از عملکرد واقعی این کاتالیست ها، کلید حل این چالش خواهد بود.
به جهت اینکه ایران واقعا در راه خودکفایی حرکت نماید، احتیاج به تدوین و انتشار گزارش های شفاف از عملکرد کاتالیست های داخلی در مجتمع های صنعتی وجود دارد. پیشنهادات زیر در این خصوص عرضه می شود:
ایجاد پایگاه داده ملی عملکرد کاتالیست های ایرانی؛ ضروری است هر تولیدکننده و هر مجتمع صنعتی اطلاعات زیر را عرضه کند:
* نام مجتمع و نوع فرایند (پالایشگاه، متانول، آمونیاک، پتروشیمی و…).
* نام کاتالیست استفاده شده و میزان مصرف.
* شرایط عملیاتی (دما، فشار، ترکیب خوراک).
* بازه زمانی بهره برداری و طول عمر کاتالیست
* مقایسه عملکرد با نمونه های وارداتی.
بدون این اطلاعات، نمی توان در رابطه با بومی سازی واقعی کاتالیست ها قضاوت کرد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب